Дэлхий дээр, асар их баялгаараа гайхуулсан хотууд байхын зэрэгцээ туйлын ядуу хотууд ч байна. South West Journal, дотоодын нийт бүтээгдэхүүнээр нь (ДНБ) авч үзсэн дэлхийн хамгийн баян арван хотыг, мөн хамгийн ядуу хотуудын талаар нийтэлжээ.

Дэлхийн хамгийн баян хотууд

1. Токио, Япон

ДНБ: 1,520 тэрбум доллар. Японы хөл хөдөлгөөн ихтэй нийслэл Токио 2023 оны дэлхийн хамгийн баян хот болжээ. Токио нь 13.1-13.7 сая хүн амтай бөгөөд дэлхийн хамгийн том хотын эдийн засагтай хот юм. Японы аж үйлдвэр, соёл, шинжлэх ухааны төв болох Токио хотод дэлхийн хамгийн алдартай компаниуд байрладаг. Нью-Йорк, Лондонтой зэрэгцэн дэлхийн тэргүүлэх санхүүгийн төвүүдийн нэг гэдгээрээ хүлээн зөвшөөрөгдсөн. Токио бол дэлхийн хамгийн том хот юм. Дэлхийн алдартай компаниуд, хамгийн том санхүүгийн төв энд байрладаг.

2. АНУ, Нью-Йорк

ДНБ: 1,210 тэрбум доллар. Хоёрдугаарт урлаг, санхүү, анагаах ухаан, загвар, хэвлэл мэдээлэл болон бусад салбарыг хамарсан олон талт эдийн засагтай Нью-Йорк хот оржээ. 8.6 сая орчим хүн амтай тус хотын дундаж цалин жилд 60,000 доллараас давдаг. Динамик, эрч хүчтэй, сонирхол татахуйц, боломжоор дүүрэн Нью Йорк дэлхийн өнцөг булан бүрээс хүмүүсийг татсаар байна. Нью-Йоркийн эдийн засаг нь олон талт бөгөөд олон салбарыг хамардаг.

3. АНУ, Лос Анжелес хот

ДНБ: 789.7 тэрбум доллар. Тэнгэр элч нарын хот гэж нэрлэгддэг Лос Анжелес нь дэлхийн гурав дахь хамгийн баян метрополитан юм. Дөрвөн сая гаруйхан хүн амтай тус хот, төсвийн орлогоо аялал жуулчлал, анагаах ухаан, мэдээллийн технологи, шинжлэх ухааны судалгаа, санхүү, кино урлаг, хөгжим зэрэг салбараас амжилттай бүрдүүлдэг. Америкийн поп соёлын голомт болсон Лос Анжелес дэлхийн чиг хандлагад нөлөөлсөөр байна. Лос Анжелес бол зугаа цэнгэлийн салбарын томоохон төв юм. Энэ хот дэлхийн поп соёлыг төлөвшүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.

4. БНСУ-ын Сөүл хот

ДНБ: 779.3 тэрбум доллар. БНСУ-ын эрч хүчтэй хөгжиж буй нийслэл Сөүл хот нь соёл, санхүү, шинжлэх ухаан, улс төрийн томоохон төв юм. Сөүл бол 10.6-10.9 сая хүн амтай, 360 мянга орчим гадаадын иргэд амьдардаг хөл хөдөлгөөн ихтэй хот юм. Энэ хотод Киа, Хьюндай, Самсунг, LG Electronics зэрэг дэлхийн аварга компаниудын төв байр байрладаг бөгөөд олон арван мянган мэргэжилтнүүдийг ажлын байраар хангадаг. Сөүл бол дэлхийн корпорациуд, технологийн шинэчлэлийн томоохон төв юм. Хотын эдийн засгийг “Samsung”, “Hyundai” зэрэг аварга компаниуд ихээхэн дэмжиж байдаг.

5. Лондон, Англи

ДНБ: 731.2 тэрбум доллар. Баялаг түүх, сэтгэл татам байдгаараа дэлхийн хамгийн их хүмүүс зочилдог хотуудын нэг нь Лондон юм. Их Британийн нийслэлд жил бүр 19 сая гаруй жуулчин ирдэг. 9.2 сая орчим хүн амтай Лондон, Европын хамгийн том хот бөгөөд худалдаа, санхүү, дэлхийн аялал жуулчлал, бизнесийн үйл ажиллагаа, олон улсын бизнесийн томоохон төв бөгөөд олон зуун мянган ажил хайгчдыг татаж байдаг. Хотын эдийн засаг нь олон талт бөгөөд санхүү, худалдаа, соёл зэрэг олон салбаруудыг багтаадаг.

6. Франц, Парис

ДНБ: 669.2 тэрбум доллар. Ихэнхдээ хайрын хот гэгддэг Парис нь романтик сэтгэл татам байдлаараа төдийгүй санхүүгийн томоохон боломжоороо алдартай. Парис нь дэлхийн хамгийн үзэсгэлэнтэй хотуудын нэгд тооцогддог бөгөөд түүний эдийн засаг нь Францын ДНБ-ий 25 орчим хувийг бүрдүүлдэг аялал жуулчлалын салбараас ихээхэн хамааралтай байдаг. Ойролцоогоор 2.2 сая хүн амтай Парис хот урлаг, загвар, соёлын гэрэлт чиглүүлэгч хэвээр байна. Парисын эдийн засгийг аялал жуулчлалын салбар голлон авч явдаг.Энэ хот нь урлаг, загвар, хоол, амттангаараа гайхагддаг дэлхийн төв юм.

7. Осака, Япон

ДНБ: 654.8 тэрбум доллар. Японы хамгийн эртний хотуудын нэг Осака дэлхийн хамгийн баян хотуудын жагсаалтын долоодугаар байрыг эзэлдэг. Баруун Японы худалдаа, усан тээвэр, аж үйлдвэр, тээвэр, харилцаа холбооны төв бөгөөд. 2.6 сая гаруй хүн амтай хотын түүхэн ач холбогдол нь орчин үеийн эдийн засгийн үйл ажиллагаатай органикаар хосолсон байдаг.

8. Чикаго, АНУ

ДНБ: 524.6 тэрбум доллар. Салхит хот гэгддэг Чикаго нь жагсаалтад орсон АНУ-ын гурав дахь метрополис болжээ. 2.7 сая орчим хүн амтай Чикагогийн эдийн засаг нь хүнсний үйлдвэрлэл, даатгалаас эхлээд тээвэр, санхүүгийн үйлчилгээ, худалдааны үйлчилгээ зэрэг олон салбарыг хамардаг. Энэ хотод United Airlines, Boeing, Sears зэрэг Америкийн томоохон корпорацууд, мөн олон улсын 1800 гаруй компаниуд байрладаг. Чикаго бол төрөл бүрийн салбарт давуу талтай, олон талт эдийн засгийн төв юм.Энэ хот нь дотоодын болон олон улсын бизнесийн томоохон төв юм.

9. Москва, Орос

ДНБ: 520.1 тэрбум доллар. ОХУ-ын өргөн уудам нийслэл Москва хот бол тус улсын эдийн засгийн хүчирхэг байдлын нотолгоо юм. 12 сая гаруй хүн амтай хот нь Европын хамгийн том хүн амтай газар (Истанбулыг тооцохгүй) төдийгүй Оросын шинжлэх ухаан, боловсрол, соёл, аж үйлдвэр, санхүүгийн гол төв юм. Москва бол Оросын томоохон бизнесүүдийг татах хүч бөгөөд дэлхийн хамгийн үнэтэй хотуудын тоонд ордог. Оросын олон баячууд, аж ахуйн нэгжүүд энд төвлөрсөн байдаг.

10. Шанхай, Хятад

ДНБ: 516.5 тэрбум доллар. Хятадын дэлхийн санхүүгийн төв Шанхай хот хамгийн баян хотуудын жагсаалтыг тэргүүлж байна. 24 сая гаруй хүн амтай Шанхай хот нь хүн ам шигүү суурьшсан хотуудын нэг төдийгүй дэлхийн хамгийн ачаалалтай усан боомт байрладаг тээврийн чухал төв юм. Тус хотод 800-д санхүүгийн байгууллага үйл ажиллагаа явуулдаг бөгөөд тэдгээрийн 170 нь гадаадын хөрөнгө оруулалттай байдаг нь дэлхийн эдийн засгийн нөлөөг харуулж байдаг.Шанхай бол Хятад улсдаа төдийгүй дэлхийд тэргүүлэх хамгийн чухал санхүү, тээврийн төв юм. Хотын боомт нь дэлхийн худалдаанд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг бөгөөд энэ нь түүний эдийн засгийн ач холбогдлыг улам бүр нэмэгдүүлж байна.

Эдгээр хамгийн баян хотуудад баялаг бол зүгээр нэг тоо биш, харин олон жилийн турш гаргасан боломж, шинэчлэл, стратегийн шийдвэрүүдийн тусгал гэдгийг харуулдаг. Форбес сэтгүүлийн мэдээлснээр, эдгээр хотууд, тус бүр 1 их наядаас 3 их наяд долларын хувийн хөрөнгөтэй байдаг. Баялгийн ийм төвлөрөл нь эдгээр хотуудын эдийн засгийн хүчийг дэлхийн тавцанд харуулдаг байна.

Дэлхийн хамгийн ядуу хотууд

Дэлхийн эдийн засгийн тэгш бус байдал хамгийн чинээлэг хотуудаас гадна, спектрийн эсрэг талд байдаг хотуудыг мөн харуулж байдаг. Зэвсэгт мөргөлдөөн, дэд бүтцийн хомсдол, боловсролын хүртээмж хязгаарлагдмал зэрэг асууддуудад өртдөг эдгээр хотууд томоохон сорилтуудтай тулгарч байдаг.

1. Монровиа, Либери

Хүн ам: 1 сая гаруй. Либерийн нийслэл Монровиа нь Африкийн баруун эрэгт оршдог. Монровиа нь Либерийн улс төр, эдийн засгийн төв боловч ноцтой сорилтуудтай тулгардаг. Монровиагийн эдийн засаг, чөлөөт боомт болон засгийн газрын янз бүрийн байгууллагуудаас хамааралтай. Хотын оршин суугчдын ихэнхи нь эдийн засгийн албан бус салбарт ажилладаг бөгөөд ихэвчлэн жижиг худалдаа эрхэлж, цагийн ажил хийдэг.Олон жил үргэлжилсэн иргэний үймээн самуун, арван жилийн дайны үр дагавар хотыг дэд бүтцийн хомсдол, эдийн засаг хүнд байдалд оруулсан юм.

2. Конакри, Гвиней

Хүн ам: 1.7 сая орчим. Конакри бол өв соёлоор баялаг хот бөгөөд Гвинейн нийслэл юм.Тус хотын боомт нь гадил, хан боргоцой, цитрус зэрэг хөдөө аж ахуйн экспортын бүтээгдэхүүнийг тээвэрлэж, улс орны эдийн засагт чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Мөн дэд бүтэц байхгүйгээс аялагчид явганаар аялал их хийхээс өөр аргагүй байдалд байдаг. Муу зам, замгүй газрууд, тохь тухгүй тээврийн үйлчилгээ, орчин үеийн тохижилтын хүртээмжгүй байдал зэрэг нь эдийн засгийн хөгжилд нь саад болж байна.

3. Гитега, Бурунди

Хүн ам: 135,467. Бурунди улсын засаг захиргааны нийслэл Гитега нь, Рувиронза болон Рурубу голын бэлчирт орших өндөрлөг газарт байрладаг.Энэ хотод хэд хэдэн төрийн байгууллагууд байдаг ч аялал жуулчлал, ялангуяа Рувубу үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгийн салбар нь эдийн засагт хувь нэмэр оруулдаг. Гудамжны худалдаа, тээврийн үйлчилгээ зэрэг албан бус салбар ихээхэн үүрэг гүйцэтгэдэг.Хязгаарлагдмал дэд бүтэц, томоохон хөдөө аж ахуйн хүчин чадал дутмаг байгаа нь эдийн засгийн өсөлтийг нь саатуулдаг байна.

4. Могадишу, Сомали

Хүн ам: 2.4 сая орчим. Арвин түүхтэй эртний хот Могадишу бол Сомалийн нийслэл юм.Түүхээс харахад Могадишугийн эдийн засаг далайн эргийн хот болох стратегийн байрлалын ачаар цэцэглэн хөгжиж ирсэн. Гэсэн ч олон жилийн зэвсэгт мөргөлдөөн, улс төрийн тогтворгүй байдал болон төвлөрсөн удирдлагагүй байдал нь эдийн засгийн хөгжил, өсөлтөд нь саад болж байна.

5. Банги, Төв Африкийн Бүгд Найрамдах Улс (CAR)

Хүн ам: 889,231 хүн. Оубангуй голын эрэг дээр байрладаг Банги хот нь Төв Африкийн Бүгд Найрамдах Улсын нийслэл юм. CAR-ын хүн амын дийлэнх нь хөдөө аж ахуй эрхэлж, засгийн газраас бараг огт дэмжлэг авдаггүй амьдарна. Зохион байгуулалттайгаар хөдөө аж ахуйгаа хөгжүүлдэггүй, түүнд шаардлагатай дэд бүтэц байхгүй байгаа нь эдийн засгийн өсөлтийг нь саатуулж байна.

6. Конго улсын Киншаса

Хүн ам: 17 сая орчим. Африкийн хамгийн том хот Конгын Киншаса нь баялаг түүхтэй хот юм. Киншасагийн хүн амын дийлэнх нь өдөрт 1 доллараар амьдардаг. Харин сүүлийн үед үйлдвэрлэл, банк санхүү, үйлчилгээний салбарт өсөлтийн шинж тэмдэг ажиглагдаж байна. Олон жилийн зогсонги байдал, уналт нь хотыг эдийн засгийн хүндрэлтэй байдалд оруулсан ажээ.

7. Жуба, Өмнөд Судан

Өмнөд Суданы нийслэл Жуба бол асар их нөөц бололцоотой боловч газрын тосны хараат байдлаасаа болж бэрхшээлтэй тулгардаг хот юм. Хотын эдийн засаг газрын тосноос ихээхэн хамааралтай. Ихэнх газрын тос дамжуулах хоолой нутаг дэвсгэрээр нь дамждаг ч, улстайгаа орлогоо хуваалцдаг нь зарим асуудлууд үүсгэдэг байна. Улс төрийн тогтворгүй байдал, зөрчилдөөн нь эдийн засгийн өсөлт, хөгжилд нь нөлөөлдөг.

8. Бүгд Найрамдах Нигер улс, Ниамей

Хүн ам: 1,026,848. Бүгд Найрамдах Нигер улсын хамгийн том хот Ниамей нь хуурай бүс нутагт оршдог. Хотын эдийн засаг нь хөдөө аж ахуй, жижиг үйлдвэрлэл, тэр дундаа керамик, цементийн үйлдвэрлэл зэрэг дээр суурилдаг. Хуурай уур амьсгал, хөрөнгө оруулалтын хомсдол нь хотын өсөлтийн боломжийг хязгаарладаг.

9. Мали, Бамако

Нигер голын эрэг дээр байрладаг Бамако нь Баруун Африкийн томоохон хот юм. Хэдийгээр Бамако нь, Мали улсын ихэнхи эдийн засгийг бүрдүүлдэг. Оршин суугчид нь гар урлал, хөдөө аж ахуй, жижиг худалдаа эрхэлдэг. Албан бус эдийн засгаас ихээхэн хамааралтай, орчин үеийн дэд бүтцийн хомсдол нь эдийн засгийн өсөлтөд нь сөргөөр нөлөөлж байна.

10. Дар-Эс-Салам, Танзани

Хүн ам: 6 сая орчим. Зүүн Африкийн хамгийн том хот болох Дар Эс-Салам. Хотын ихээхэн хэсэг нь албан бус суурин газрууд, ядуусын хорооллоос бүрддэг. Хангалттай дэд бүтэцгүй, хурдацтай хотжилт, тэлэлт нь, эдийн засгийн тэнцвэргүй байдал, хүндрэлийг бий болгож байна.

Эдийн засгийн тэнцвэргүй байдал

Дээр дурдсан хотууд хэдийгээр эдийн засгийн хүндрэлтэй ч, өв соёл, түүх, боломжоор баялаг хотууд юм. Эдгээр хотуудын дийлэнх нь байгалийн асар их баялагтай орнуудад байрладаг ч, зөрчил мөргөлдөөн, авлига, дэд бүтцийн хомсдол зэрэг хүчин зүйлсийн улмаас боломжоо бүрэн ашиглаж чаддаггүй бөгөөд зөв хөрөнгө оруулалт, бодлого үгүйлэгдэж байгаа ажээ.